Τα Χριστούγεννα ίσως να είναι η ομορφότερη γιορτή του χρόνου για όλο τον κόσμο. Είναι οι ημέρες όπου όλα γύρω μας στολίζονται γιορτινά, δράσεις και εκδηλώσεις πραγματοποιούνται σε διάφορα σημεία των πόλεων και η διάθεση μικρών και μεγάλων είναι ανεβασμένη. Τα Χριστούγεννα επίσης, είναι η περίοδος του χρόνου όπου ήθη και έθιμα αναβιώνουν, οικογένειες σμίγουν γύρω από ένα τραπέζι πλούσιο σε φαγητά και όλοι εύχονται ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ.
Πώς γιορτάζονται όμως τα Χριστούγεννα στον κόσμο; Υπάρχουν ομοιότητες και διαφορές; Και αν ναι, τότε ποιες είναι αυτές;
Ελλάδα
«Καλά Χριστούγεννα». Στην Ελλάδα τα Χριστούγεννα είναι μια από τις μεγαλύτερες Θρησκευτικές εορτές των Ελλήνων.
Σε όλη τη χώρα τα παιδιά τριγυρνούν από σπίτι σε σπίτι για να πουν τα κάλαντα τις παραμονές των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανίων, ενώ στις 12.00 τα μεσάνυχτα ανάβουν φωτιές για να διώξουν τους καλικάντζαρους, έθιμο κυρίως της υπαίθρου.
Στην Ελλάδα κύριο χριστουγεννιάτικο έδεσμα είναι το χοιρινό, και το έθιμο με το χριστουγεννιάτικο καραβάκι αποτελεί τοπικό έθιμο της Πρωτοχρονιάς με ομοιώματα πλοίων. Επίσης, οι εξώστες, τα παράθυρα, οι κήποι, αλλά και οι χώροι γύρω από το τζάκι σφύζουν από ανάλογη διακόσμηση γιορτινής ατμόσφαιρας.
Η πίτα που ετοιμάζεται με τον ερχομό του νέου έτους, η Βασιλόπιτα, περιέχει ένα «φλουρί», που σύμφωνα με την παράδοση, θα φέρει καλή τύχη σ΄ αυτόν που θα το βρει. Στα δε Θεοφάνια που εορτάζεται η Βάπτιση του Χριστού καθαγιάζονται τα ύδατα με ρίψεις του «σταυρού» στο υγρό στοιχείο και ανέλκυσή του από κολυμβητές, με αγιασμό των σπιτιών από ιερείς και με ιδιαίτερα κατά τόπο έθιμα.
Καταλονία
«Bon Nadal». Στην Καταλονία υπάρχει το έθιμο του Χριστουγεννιάτικου κορμού. Το έθιμο έχει τις ρίζες του σε έναν παλιό μύθο της Καταλονίας. Κάθε 8 Δεκεμβρίου τα σπίτια γεμίζουν με κορμούς δέντρων που έχουν πόδια, κόκκινη μύτη και καπέλο και οι Ισπανοί του αφήνουν φαγητό κάθε βράδυ, καθώς και κουβέρτα μη τυχόν και κρυώσουν. Όταν τα παιδιά δεν κοιτάνε, οι γονείς κρύβουν τα δώρα κάτω από την κουβέρτα, αφού σύμφωνα με το έθιμο, το δέντρο είναι ιερό και έχει μέσα δώρα.
Βουλγαρία
«Весела Коледа». Στην Βουλγαρία υπάρχει το έθιμο το 12 πιάτων. Το εορταστικό τραπέζι περιλαμβάνει 12 διαφορετικά φαγητά, ένα για κάθε μήνα του χρόνου.
Ουκρανία
«з Різдвом». Η ουκρανική παράδοση προστάζει την προσθήκη ιστού αράχνης στο χριστουγεννιάτικο δέντρο. Σύμφωνα με το μύθο μία φτωχή χήρα έμεινε με τα παιδιά της σε μία κρύα καλύβα και τα παιδιά είχαν βάλει στο μάτι ένα όμορφο έλατο που μεγάλωνε έξω από το σπίτι τους αλλά δεν είχαν με τίποτα να το διακοσμήσουν. Η μητέρα στεναχωρήθηκε πολύ και κοιμήθηκε κλαμένη, αλλά οι αράχνες του σπιτιού, το κατάλαβαν και στόλισαν το δέντρο με τον ιστό τους. Το πρωί, μόλις ο ήλιος έπεσε πάνω στο δέντρο, φάνηκαν οι χρυσαφένιες και ασημένιες κλωστές από τις αράχνες και η μητέρα δεν ξαναζήτησε ποτέ τίποτα άλλο.
Ιαπωνία
«メリークリスマス». Κι όμως, στην Ιαπωνία γιορτάζουν τα Χριστούγεννα παρά το γεγονός ότι μόνο το 1% του πληθυσμού της είναι χριστιανοί. Τα Χριστούγεννα όμως αποτελούν περισσότερο ένα εμπορικό event. Οι Ιάπωνες τρώνε γαλοπούλα, στολίζουν χριστουγεννιάτικο δέντρο, ενώ τα δώρα τους τα φέρνει ο Hoteiosho, μια ιαπωνική θεότητα που έχει μάτια και στο πίσω μέρος του κεφαλιού για να βλέπει ποια παιδιά είναι ζωηρά.
Βενεζουέλα
«Feliz Navidad!». Στη Βενεζουέλα οι εορτασμοί των Χριστουγέννων διαρκούν κάθε χρόνο από τις 16 του Δεκέμβρη μέχρι την παραμονή. Τα πρωινά εκείνων των ημερών, πραγματοποιούνται εκκλησιαστικές λειτουργίες στις οποίες οι άνθρωποι συνηθίζουν να πηγαίνουν με roller. Η κυκλοφορία των αυτοκινήτων απαγορεύεται μέχρι τις 20:00 για να μπορούν χρησιμοποιούν τα πατίνια τους ελεύθερα όλες τις μέρες.
Ουαλία
«Nadolig Llawen». Στην Ουαλία από τα Χριστούγεννα μέχρι και τις αρχές Ιανουαρίου, κάποιος ντύνεται άλογο, χρησιμοποιώντας αληθινό σκελετό αλόγου, και μαζί με μια ομάδα ανθρώπων, πηγαίνουν από πόρτα σε πόρτα και τραγουδούν με την ελπίδα ότι ο οικοδεσπότης θα τους προσφέρει φαγητό ή ποτό.
Ιταλία
«Buon Natale». Στην Ιταλία οι εορτασμοί ξεκινούν με το σύνθημα που δίνεται από ένα κανόνι στη Pώμη. Tην παραμονή των Xριστουγέννων τα παιδιά ντύνονται βοσκοί και γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι, τραγουδώντας τα κάλαντα, ενώ ο κόσμος τους κερνά με γλυκά και ξηρούς καρπούς ή τους δίνει λεφτά. Στις 6 Iανουαρίου έρχεται η γριά La Befana, η οποία ψάχνει τον μικρό Iησού και στην πορεία της αναζήτησής της αφήνει δώρα στα φρόνιμα παιδιά. Σύμφωνα με την ιταλική παράδοση η La Befana σκούπιζε το σπίτι της, όταν δέχτηκε την επίσκεψη των Tριών Mάγων, οι οποίοι πήγαιναν να συναντήσουν το νεογέννητο Iησού. Oι Tρεις Mάγοι της ζήτησαν να τους ακολουθήσει, αλλά η La Befana αρνήθηκε, διότι δεν είχε τελειώσει από το σκούπισμα του σπιτιού. Aργότερα όμως, το μετάνιωσε και μάζεψε όσα δώρα μπορούσε και προσπάθησε να ακολουθήσει τους Tρεις Mάγους. Δυστυχώς όμως, δεν τους βρήκε ποτέ. Aλλά συνεχίζει ακόμη την αναζήτησή της για τον Xριστό, γι’ αυτό κάθε χρόνο αφήνει δώρα στα παιδιά.
Ισπανία
«Feliz Navidad». Την ημέρα των Χριστουγέννων οι Ισπανοί βουτούν στα παγωμένα νερά της Βαρκελώνης.
Ισλανδία
«Gleðileg jól!». Όχι έναν, όχι δύο, ούτε τρεις αλλά 13 Άγιους Βασίληδες έχει η παράδοση της Ισλανδίας. Η ομάδα τους ονομάζεται Yule Lads και η παράδοση τους θέλει να μοιάζουν με κοντά, άσχημα αλλά τρισχαριτωμένα τρολ. Σύμφωνα με το μύθο, ξεκινούν τις «επισκέψεις» τους από τις 12 Δεκεμβρίου και για τον υπόλοιπο μήνα βγαίνει στα σπίτια κάθε μέρα και ένα διαφορετικό από αυτά. Ο στόχος τους; Να σκορπίζουν έναν ευχάριστο πανικό με τις σκανδαλιές τους, καθώς μπαίνουν στα σπίτια από το τζάκι και σκορπίζοντας γύρω τους αστερόσκονη, κάνουν συνεχώς μικρές φάρσες στους κατοίκους τους.
Νορβηγία
«God Jul». Ένας νορβηγικός θρύλος λέει ότι την παραμονή των Χριστουγέννων μάγισσες και κακά πνεύματα εμφανίζονται ψάχνοντας να βρουν σκούπες, για να τις καβαλήσουν και να τρομοκρατήσουν τον κόσμο. Για να μην συμβεί αυτό, οι Νορβηγοί κρύβουν όλες τις σκούπες του σπιτιού, ενώ οι άντρες βγαίνουν έξω και πυροβολούν στον αέρα για να διώξουν τα κακά πνεύματα.
Επιπλέον αφήνουν μια γαβάθα χυλό, το λεγόμενο “nisse” στη σιταποθήκη για να φάει ο καλικάντζαρος που προστατεύει το κτήμα τους, ενώ αφού στολίσουν το χριστουγεννιάτικο δέντρο πιάνονται όλοι χέρι-χέρι γύρω από αυτό και τραγουδούν τρία χριστουγεννιάτικα τραγούδια.
Κάθε λαός την περίοδο των Χριστουγέννων έχει τον δικό του μοναδικό τρόπο να γιορτάζει τον ερχομό του Θείου Βρέφους. Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά, περίεργα και χιουμοριστικά έθιμα που αναβιώνουν τις τελευταίες μέρες του έτους σε κάθε γωνιά του κόσμου.
Μεγάλη Βρετανία
«Merry Christmas». Στη Μεγάλη Βρετανία, τα παιδιά γράφουν γράμμα στον “Father Christmas”, όπου του δίνουν ευχές και του ζητούν το δώρο τους. Ρίχνουν το γράμμα μέσα στο τζάκι, ώστε ο καπνός να το πάρει μαζί του και από την καμινάδα να το οδηγήσει στον Βόρειο Πόλο.
Σουηδία
«God Jul». Στη Σουηδία, έχουν το έθιμο της «Λουτσία» – σύμβολο δηλαδή του φωτός. Στις 13 Δεκεμβρίου, το πρωί, το μεγαλύτερο κορίτσι της οικογένειας, ντυμένο στα λευκά πηγαίνει από σπίτι σε σπίτι και μοιράζει ζεστό καφέ με κουλουράκια. Στο κεφάλι φορά στεφάνι με αναμμένα κεριά ενώ τραγουδά κάλαντα, βασισμένα στον ρυθμό του ναπολιτάνικου τραγουδιού «Σάντα Λουτσία».
Γερμανία
«Frohe Weihnachten». Οι Γερμανοί δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στο στόλισμα του σπιτιού με πολύχρωμα φωτάκια και χριστουγεννιάτικες φιγούρες, ενώ συνηθίζουν να στολίζουν στο εξωτερικό του σπιτιού φυσικό έλατο. Ένα από τα κύρια έθιμά τους, είναι το λεγόμενο “Adventskranz”. Σύμφωνα με το έθιμο αυτό τοποθετούν ένα κηροπήγιο με τέσσερις θέσεις, που συμβολίζουν τις τέσσερις τελευταίες εβδομάδες του έτους. Και κάθε Κυριακή που τελειώνει η εβδομάδα, ανάβουν και το αντίστοιχο κερί. Έτσι υπολογίζουν αντίστροφα τις μέρες που απομένουν για τον ερχομό του νέου έτους. Επίσης, αντί για τις κάλτσες τους, βγάζουν έξω τα παπούτσια τους περιμένοντας τον ο Άι Βασίλη να τους τα γεμίσει με γλυκά. Από τις αρχές του Δεκέμβρη, τα παιδιά αφήνουν τα παπούτσια τους έξω και αν δεν ήταν καλά παιδιά τη χρονιά που πέρασε, αντί για γλυκά θα βρουν κλαδιά μέσα.
Αυστραλία
«Merry Christmas». Στην Αυστραλία το παραδοσιακό μέσω- μεταφορά του Άγιου Βασίλη δεν είναι το έλκηθρο αλλά το …τζετ σκι καθώς στο νότιο ημισφαίριο έχουν Καλοκαίρι τη περίοδο των Χριστουγέννων.
Ολλανδία
«Vrolijk Kerstfeest». Ο Μαύρος Πιτ είναι η δημοφιλής γιορτινή φιγούρα της Ολλανδίας. Το μικρόσωμο αυτό τρολ, που περνά το χρόνο του σκάβοντας στα ανθρακωρυχεία (εξού και το μαύρο χρώμα του), ανεβοκατεβαίνει με άνεση τις καμινάδες των σπιτιών, αφού ο καπνός και τα κάρβουνα πλέον δεν τον ενοχλούν. Σύμφωνα με την παράδοση, το χόμπι του είναι να παρακολουθεί τα παιδιά, δίνοντας στη συνέχεια αναφορά στον Άγιο Βασίλη για το ποια ήταν καλά και ποια όχι, αλλά και να τον συνοδεύει στο μοίρασμα των δώρων. Τα κακά παιδιά, αντί για δώρα βρίσκουν από τον Μάυρο Πέτρο μια κάλτσα γεμάτη με… κάρβουνα.
Τσεχία
«Veselé Vánoce». Το Χριστουγεννιάτικο έθιμο στην Τσεχία έχει να κάνει με το γάμο και αφορά στις ανύπαντρες κοπέλες. Την παραμονή των Χριστουγέννων οι ανύπαντρες για να μάθουν τι τους επιφυλάσσει η νέα χρονιά, στέκονται με την πλάτη στην εξώπορτα του σπιτιού τους και πετούν το ένα τους παπούτσι πίσω από τον ώμο τους. Αν το παπούτσι προσγειωθεί με τη μύτη στραμμένη προς την πόρτα, σημαίνει ότι η κοπέλα θα παντρευτεί μέσα στην ερχόμενη χρονιά. Επίσης, τα εορταστικά στολίδια του δέντρου είναι τσόφλια αυγών βαμμένα με διάφορα χρώματα και μοτίβα.
Καναδάς
«Joyeux Noël!». Το καναδέζικο ταχυδρομείο έχει δημιουργήσει ειδικό ταχυδρομικό κώδικα (H0H 0H0), για να μπορούν τα παιδιά να στέλνουν τα γράμματά τους στον Άι Βασίλη αλλά και οι εργαζόμενοι, απαντούν στα γράμματά τους. Μέσα σε 27 χρόνια μάλιστα, έχουν απαντηθεί 15 εκατομμύρια γράμματα.
Χαβάη
«Μele Kalikimaka». Οι Χαβανέζοι, αφού φάνε χοιρινό, noodles και σολωμό, παίζοντας γιουκαλίλι τραγουδούν τα κάλαντα. Στη συνέχεια, τα παιδιά πηγαίνουν στην παραλία για να δοκιμάσουν το wind surf που συνήθως παίρνουν για δώρο.
Εσθονία
«Häid Jõule». Τα Χριστούγεννα είναι η καταλληλότερη περίοδος για ουσιαστικό χρόνο με την οικογένεια. Έτσι οι Εσθονοί, φροντίζουν να κάνουν σάουνα ανήμερα των Χριστουγέννων οικογενειακώς.
Κένυα
«Heri ya Krismasi». Στην Κένυα, λόγω του κλίματος τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά: το χριστουγεννιάτικο γεύμα θυμίζει καλοκαιρινή ημέρα χαλάρωσης αφού αντί να φάνε γαλοπούλα κάνουν μπάρμπεκιου στον κήπο. Μάλιστα, εκεί στολίζουν τις εκκλησίες με μπαλόνια, λουλούδια και κορδέλες.
Γράφει η Αθηνά Ντόκα
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Μητέρα δύο κοριτσιών, ιδιωτική υπάλληλος και πολυταξιδεμένη, εμπνέεται με τα απλά καθημερινά πράγματα και δημιουργεί δικές της ιστορίες. Της αρέσουν τα ταξίδια, η φωτογραφία, το διάβασμα, η μουσική και η καλή παρέα. Έχει συγγράψει παραμύθια και διηγήματα σε συλλογικά έργα, ενώ το πρώτο της παραμύθι με τίτλο «Χεράκια Καθαρά…Μικρόβια Μακριά» εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 2020.
Για να επικοινωνήσετε μαζί της μπορείτε να τη βρείτε στο www.facebook.com/athina.ntoka
Και μην ξεχνάτε:
