Αρχικώς, αξίζει να σημειωθεί πότε μια σχολική τάξη ή και ένα ολόκληρο σχολείο παρουσιάζει μειωμένη ενσυναίσθηση. Όταν παρατηρούνται συχνοί και έντονοι καυγάδες μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μελών και δεν ακολουθεί η διαχείριση των συγκρούσεων που προκύπτουν. Επίσης, δεν αναπτύσσονται σταθερές φιλικές σχέσεις και υπάρχει δυσκολία στην αναγνώριση και στον έλεγχο των συναισθημάτων τόσο σε ατομικό όσο και σε διαπροσωπικό επίπεδο. Με λίγα λόγια, η ενδο-προσωπική και η διαπροσωπική νοημοσύνη, δηλαδή η ικανότητα διαχείρισης του εαυτού και των διαπροσωπικών σχέσεων κυμαίνονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Η συστηματική εκπαίδευση στην ενσυναίσθηση δημιουργεί θετικό κλίμα εντός της τάξης και του σχολικού πλαισίου γενικότερα. Ακόμα και σε περιπτώσεις που προκύπτουν συγκρούσεις, κυριαρχούν οι έννοιες του σεβασμού, της συμπόνοιας, της κατανόησης και της συγχώρεσης. Άρα, τίθενται οι βάσεις για να δημιουργηθούν θετικές σχέσεις που υπερτερούν τα θετικά συναισθήματα έναντι των αρνητικών. Κοντολογίς, μαθαίνουν οι μαθητές να μην σκέφτονται και να μην πράττουν εγωκεντρικά, αλλά να συνυπάρχουν αρμονικά με τους άλλους, πάρα τις διαφορές που υπάρχουν και τις διαφωνίες που μπορεί να προκύψουν.
Ήδη από την προσχολική εκπαίδευση το εκπαιδευτικό προσωπικό μπορεί να καλλιεργήσει και να ενισχύσει την ενσυναίσθηση ως δεξιότητα ζωής. Πρωτίστως, οι ενήλικες μπορούν να λειτουργούν ως θετικά μοντέλα για τους μαθητές μέσα από τη συμπεριφορά τους και το παράδειγμά τους σε καθημερινή βάση. Ακόμη, μπορούν μέσα από ποικίλα εποπτικά μεσα, όπως είναι τα εκπαιδευτικά βίντεο, τα παραμύθια, οι κάρτες οπτικών ψευδαισθήσεων και οι εικόνες από διαφορετικές κοινωνικές καταστάσεις να αφιερώσουν χρόνο σε διάλογο με τους μαθητές, ώστε να αναλύσουν τα συναισθήματα των ηρώων.
Κατόπιν, μπορούν να δημιουργήσουν μια αφίσα με συναισθηματικό γλωσσάρι που μπορεί να αναρτηθεί μέσα στην τάξη, εμπλουτίζοντας τη συναισθηματική ενημερότητα και το λεξιλογιό τους. Πολλοί εκπαιδευτικοί ενθαρρύνουν τα παιδιά να κρατούν ημερολόγιο συναισθημάτων και αφιερώνουν στην έναρξη της ημέρας ορισμένα λεπτά όπου μπορεί ο κάθε μαθητής να λάβει το λόγο και να εξωτερικεύσει σκέψεις και συναισθήματα. Το σύνολο της τάξης καλείται πολλές φορές να προτείνει διαφορετικές οπτικές ή να προσφέρει συναισθηματική υποστήριξη στο μαθητή που καταθέτει ένα πρόβλημα.
Στις μεγαλύτερες τάξεις με αφορμή την επικαιρότητα μπορεί να αναπτυχθεί ένας στοχευμένος διάλογος μέσα από αναστοχαστικές ερωτήσεις, ώστε να κατανοήσουν τις διαφορετικές οπτικές που προκύπτουν από τα κοινωνικά ζητήματα. Κάθε εμπειρία και γεγονός θα μπορούσε να σταθεί αφορμή για συζήτηση για να μπορέσουν οι μαθητές να εκφραστούν ελεύθερα. Ο βασικός κανόνας είναι η απουσία του διδακτισμού από την πλευρά των ενηλίκων και η αναγνώριση όλων των συναισθημάτων που αναδύονται.
Ομοίως, μια άλλη στρατηγική είναι τα παιχνίδια ρόλων, καθώς και η εναλλαγή των ρόλων για να αποκτήσουν οι μαθητές την ικανότητα της σφαιρικής αντίληψης των καταστάσεων. Τέλος, μπορεί ο υπεύθυνος εκπαιδευτικός μαζί με τους μαθητές να συναποφασίσουν να συμμετέχουν σε εθελοντικές δράσεις, προσφέροντας βοήθεια σε συνανθρώπους τους στην τοπική κοινότητα.
Συνοψίζοντας, η συστηματική εκπαίδευση στην ενσυναίσθηση φαίνεται ότι προάγει την κοινωνική και συναισθηματική νοημοσύνη των μαθητών που είναι απαραίτητες για την ευτυχία και την επιτυχία τους στην ενήλικη ζωή.
Εξελικτική – Σχολική Ψυχολόγος, Πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια ενηλίκων και συγγραφέας. Τα τελευταία 15 χρόνια εργάζεται ως σχολική ψυχολόγος στην ιδιωτική και στη δημόσια εκπαίδευση. Επίσης, έχει πάνω από 5.000 ώρες εμπειρίας στην εκπαίδευση ενηλίκων με βασικές θεματικές την προσωπική/ επαγγελματική ανάπτυξη και την ειδική αγωγή. Αρθρογραφεί σε διάφορα ηλεκτρονικά περιοδικά εστιάζοντας στις σύγχρονες διαπροσωπικές σχέσεις. Συνεργάζεται με τοπικούς τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς για ζητήματα που άπτονται της επικαιρότητας σε σχέση με την ψυχική υγεία. Είναι βραβευμένη συγγραφέας βιβλίων.
Στοιχεία επικοινωνίας:
georgiakiz@yahoo.gr
6973387265
Facebook page: Κιζιρίδου Γεωργία, Ψυχολόγος - Συγγραφέας
